یکی از پرکاربرد ترین دوره های مرتبط با حوزه مدیریت، MBA است. دوره MBA به صورت آزاد در برخی آموزشگاه ها تدریس می گردد و به صورت تحصیلات آکادمیک در دانشگاه ها در دسترس است.
دوره مدیریت ارشد کسب و کار چیست؟
حروف اختصاری MBA بیانگر Master of Business Administration است که در معنای مدیریت ارشد کسب و کار کاربرد دارد. این دوره به تربیت و آموزش مدیر هایی با دانش علمی بالا تمرکز دارد.
اصلی ترین هدف ایجاد دوره MBA پرورش متخصص هایی است که در زمینه های مدیریتی توانمند هستند و نسبت به اصول هدیات سازمان، کارآفرینی، اداره، رهبری و کلیه امور مدیریت در یک کسب و کار تسلط کامل دارند.
دوره مدیریت ارشد کسب و کار ارائه دهنده گرایش های مختلفی است که به دانشجویان امکان تحصیل در گرایش دلخواه و مورد نیاز را می دهد.
ممکن است هدف دانش پژوهان از شرکت در دوره مدیریت ارشد کسب و کار متفاوت باشد. به طور مثال عده ای از مدیران سطح بالای سازمانی در خصوص رو یا رویی با افق های جدید مدیریت خواستار کسب مهارت های اکادمیک می شوند. این در حالی است که عده ای دیگر برای فعالیت در عرصه کارآفرینی در رشته تحصیلی خود وارد دوره MBA می گردند.
مهم ترین گرایش های دوره MBA به شرح ذیل است:
- منابع انسانی
- مدیریت مالی
- بازاریابی و فروش
- مدیریت تولید و سیستم های تولید
دوره MBA؛ از گذشته تا کنون
رشته MBA برای نخستین بار در بیزنس مدرسه Wharton بنیان گذاری شد. هدف این مدرسه کسب و کار، تربیت افراد مناسب در خصوص جایگاه های مدیریتی و آموزش مهارت های رهبری در عرصه های مختلف بود.
دومین مکانی که تصمیم به ایجاد رشته MBA در بیزنس مدرسه های خود گرفت، دانشگاه هاروارد است. با وجود اینکه تاریخچه تدریس رشته مدیریت کسب و کار در جهان به بیش از یک قرن باز می گردد، اما سابقه تدریس آن در کشور ایران بسیار کم است.
دوره مدیریت کسب و کار در سال 1380 توسط دانشگاه صنعتی شریف و به طور رسمی و ادامه‌دار در کشور ایران به جذب دانشجو پرداخت.
دانشگاه صنعتی شریف در سال 1380 در دانشکده مدیریت و اقتصاد خود اقدام به جذب دانشجو نمود.
رئیس وقت دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه شریف در رابطه با اقدام به برپایی رشته MBA در این دانشکده اظهار کرد که این رشته با هدف آموزش مهارت‌های مدیریتی لازم از قبیل مدیریت پروژه ، مدیریت سازمانی و اصول ایجاد کسب و کار به دانشجویان و فارغ التحصیلان رشته‌های فنی مهندسی ایجاد شد. زیرا در آن سال‌ها فقدان روحیه و مهارت‌های مدیریتی و رهبری در میان مهندسان کاربلد فارغ التحصیل رشته‌هایی همچون برق، عمران، مکانیک، کامپیوتر و بسیاری رشته‌های دیگر مهندسی احساس می‌شد.
جالب است بدانید که رشته مدیریت کسب و کار در سال‌های دهه 60 توسط سازمان مدیریت صنعتی به صورت آزاد اما رسمی و با تائید وزارت علوم در مقطع کارشناسی ارشد تدریس می‌شد. اما ورود رسمی آن به کورس‌های دانشگاهی و خروج از انحصار آموزش آزاد در سازمان مدیریت صنعتی در سال 1380 و توسط دانشگاه صنعتی شریف انجام شد.
بازارکار دوره MBA
دوره MBA جزء آن دسته از مبحث های آموزشی است که بازار کار خوبی دارد.
افرادی که در رشته مدیریت کسب و کار و در گرایش‌های متفاوت آن به تحصیل می‌پردازند می‌توانند در زمینه‌های بسیاری در ارتباط با کسب و کارها به فعالیت بپردازند. بسته به این که گرایش شما در دوران تحصیل چه چیزی بوده است می‌توانید در جایگاه‌هایی از جمله مدیریت فروش و بازاریابی، مدیریت مالی، مدیریت منابع انسانی و بسیاری جایگاه‌های دیگر سازمان‌ها و شرکت‌های کوچک و بزرگ به فعالیت بپردازید.
معرفی گرایش‌های مختلف رشته MBA
رشته مدیریت کسب و کار به طور کلی 7 گرایش اصلی دارد. گرایش‌هایی که برخی از آنها طرفداران بیشتری دارند و پر کاربردتر هستند.
گرایش‌های هفتگانه رشته مدیریت کسب و کار:
- مالی
- بازاریابی
- استراتژی
- منابع انسانی
- عملیات و زنجیره تأمین
- فناوری
- سیستم‌های اطلاعاتی
گرایش مالی مدیریت کسب و کار
گرایش مالی را به جرئت می‌توان پرطرفدارترین و پرتقاضاترین گرایش در رشته مدیریت کسب و کار در نظر گرفت. مدیریت مالی در MBA به مدیریت و سازماندهی اعتبارات مالی یک سازمان یا یک شرکت می‌پردازد.
افراد در این گرایش به یادگیری اصول حسابداری و مدیریت مالی و حجم پول های خروجی و ورودی به سازمان می‌پردازند و می‌توانند به عنوان مدیر مالی در یک شرکت مشغول به کار شوند. برای ورود به این گرایش پرتقاضا نیاز است تا از سطح دانش ریاضی قابل قبولی برخوردار باشید و به مسائل مالی و اعداد و ارقام علاقه داشته باشید.
برای افرادی که در این گرایش به کسب مهارت پرداخته‌اند فرصت‌های شغلی بسیار و جای پیشرفت زیادی وجود دارد.
گرایش بازاریابی مدیریت کسب و کار
افراد زیادی در زمان انتخاب رشته MBA اولویت خود را در رشته‌های انتخابی به گرایش بازاریابی یا مارکتینگ اختصاص می‌دهند. شما در هنگام تحصیل در این گرایش اصول استراتژی بازاریابی و می‌توانید بازار را شناسایی و تحلیل کنید. همچنین به یادگیری مهارت‌هایی در زمینه رفتار مشتری و مخاطب، ارتباط آن با مسائل روانشناسی و اقتصادی و مسائل آماری، کمی و بررسی داده‌ها می‌پردازید.
فرصت‌های شغلی بسیاری برای افرادی که در گرایش بازاریابی تحصیل کرده‌اند وجود دارد. البته در حال حاضر فضای کشور ما کمتر رقابتی است اما به این سمت پیش می‌رود. با این حرکت به سمت رقابتی شدن بازارها نیاز سازمان‌ها و شرکت‌های مختلف به افراد متخصص در زمینه بازاریابی افزایش می‌یابد. در هر حال برای مثال شما می‌توانید در زمینه برندینگ فعالیت کنید و به عنوان مدیر برند در یک سازمان بزرگ استخدام شوید. یا به عنوان یک طراح حیطه‌ها و فعالیت‌های تبلیغاتی به فعالیت بپردازید.
گرایش استراتژی مدیریت کسب و کار
گرایش مدیریت استراتژی کسب و کار به شما روش‌ها و استراتژی‌های مورد نیاز برای موفقیت سازمانتان را آموزش می‌دهد. که البته مفهوم موفقیت در شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف با یکدیگر تفاوت‌هایی دارد که شما با مهارت‌های مدیریتی خود آن اهداف را بنا می‌کنید. افرادی که در گرایش استراتژی به تحصیل می‌پردازند می‌توانند به عنوان مشاور و تحلیلگر به صورت درون سازمانی و برون سازمانی در مراکز مختلف مشغول به کار شوند. آنها وظیفه تدوین استراتژی‌ها و برنامه‌های کلی سازمان با توجه به اهداف کلی سازمانی و رسیدن به موفقیت را دارند.
گرایش استراتژی دارای چندین زیر گرایش است و امکان ترکیب آن با رشته‌های مختلف وجود دارد.
برخی از زیر گرایش‌های استراتژی مدیریت کسب و کار عبارت‌اند از:
- استراتژی بین‌الملل
- استراتژی مارکتینگ و بازاریابی
- استراتژی بازاریابی
گرایش منابع انسانی مدیریت کسب و کار
عنوان کامل این گرایش از رشته MBA رفتار سازمانی و منابع انسانی است که گستردگی امور این گرایش را به طور مناسب نشان می‌دهد.
همان‌طور که میدانید بخش مهمی از هر سازمان را منابع انسانی و افراد مشغول در آن سازمان تشکیل می‌دهند. پس سازماندهی رفتار سازمانی و منابع انسانی نیز یکی از مهمترین بخشهای هر سازمان است.
بررسی اثربخشی ویژگی‌های انسانی و تعاملات فردی و اجتماعی افراد، موارد مرتبط با استخدام و فرایندهای جذب نیرو در سازمان و بررسی امور مربوط به حقوق و دستمزد و سوابق کاری از جمله اموری است که بر عهده مدیر منابع انسانی شرکت قرار دارد.
یکی از نکات مهمی که در هنگام ورود به این گرایش باید به آن توجه داشته باشید این است که یکی از لازمه‌های فردی برای این کار علاقه به کار کردن با انسان‌هاست. این رشته برای افرادی که روابط اجتماعی ضعیفی دارند و از تصمیم‌گیری در رابطه با روابط و تعاملات انسانی خوششان نمی‌آید مناسب نیست.
گرایش عملیات و زنجیره تأمین مدیریت کسب و کار
گرایش عملیات و زنجیره تأمین از مهمترین و حیاتی‌ترین گرایش‌های مدیریت کسب و کار و جایگاه‌های سازمانی است.
افرادی که در گرایش عملیات و زنجیره تأمین به تحصیل می‌پردازند به کسب مهارت‌هایی در زمینه توسعه محصول، روند تولید و کنترل کیفیت و نظارت بر فرایند تولید و خروجی سازمان یا شرکت مورد نظر می‌پردازند.
در حالت کلی فعالیت این افراد در زمینه ایجاد فعالیت‌های راهبردی برای بالا بردن کیفیت محصول و خروجی سازمان است. پس در نتیجه هر چه فضای کشور به سمت رقابتی‌تر شدن و بهیِنه شدن خدمات پیش برود نیاز به متخصصین زنجیره تأمین و عملیات افزایش می‌یابد.
برای فعالیت در این زمینه و موفقیت در این گرایش نیاز به قدرت تحلیل قوی و دید باز نسبت به مشکلات و ضعف‌های موجود برای بهینه‌سازی کالا و خدمات ارائه شده توسط شرکت و سازمان محل اشتغال داشته باشیم.
گرایش فناوری مدیریت کسب و کار
همان‌طور که از نامش مشخص است این گرایش رشته MBA به مدیریت فناوری و تکنولوژی در سازمان‌ها و شرکت‌ها می‌پردازد.
افراد فعال در زمینه وظایفی از جمله تصمیم‌گیری در رابطه با انواع فناوری‌های مورد نیاز شرکت یا سازمان، میزان سرمایه گذاری برای آنها و استراتژی و برنامه سازمانی برای تحقق آنها را بر عهده دارد.
البته ممکن است در نگاه کلی به نظر برسد که بازار کار این گرایش نسبت به گرایش‌های دیگر مدیریت کسب و کار شرایط خوبی نداشته باشد.
اما خوب است بدانید که اگر شما از افراد ماهر در این حرفه باشید موقعیت‌های شغلی بسیاری برای فارغ التحصیلان وجود دارد. برای مثال افراد می‌توانند در زمینه‌هایی همچون تکنولوژی‌های نو و نوآوری ، مدیریت محصول، تصمیم‌گیری و برنامه ریزی و سیاست‌های کلان در سطح فرابنگاهی مشغول فعالیت شوند.
گرایش سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت کسب و کار
گرایش فناوری اطلاعات یا سیستم‌های اطلاعاتی از گرایش‌های مهم رشته MBA است. فارغ التحصیلان این گرایش مهارت‌هایی در زمینه مدیریت فناوری اطلاعات و خدماتی که بر پایه سیستم‌های اطلاعاتی شکل می‌گیرند کسب می‌کنند.
افراد فعال در حوزه فناوری اطلاعات می‌توانند به بیان ایده‌هایی نوین برای ایجاد تغییرات بنیادی و دوری از روشهای سنتی در سازمان‌های کوچک و بزرگ بپردازند. برای ادامه تحصیل در این رشته نیاز است تا به دنیای سیستم‌های کامپیوتری و تکنولوژی‌های روز دنیا علاقه‌مند باشید. داشتن دانش عمومی و ابتدایی در این حوزه‌ها نیز از لازمه‌های کار در حوزه سیستم‌های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات است.
از دروس تخصصی گرایش فناوری اطلاعات می‌توان به دروسی نظیر تجارت الکترونیک، هوشمندی کسب و کار، مدیریت ارتباط با مشتریان و دروسی برای آشنایی با شیوه‌های جدید کسب و کار اشاره کرد.
